diagnostyka usg
Ile badań ultrasonograficznych należy wykonać w ciąży?
Ultradźwięki wykorzystywane w badaniach położniczych są bezpieczne dla płodu, dlatego należy wykonywać tyle badań ile trzeba w konkretnym przypadku. W ciąży fizjologicznej zalecane są przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne 3 badania:
11 – 14 tydzień ciąży
Badanie ultrasonograficzne genetyczne wykonywane w I trymetrze ciąży ocenia markery genetyczne,
czyli takie elementy w budowie dziecka, których występowanie zwiększa ryzyko choroby genetycznej. Najważniejszym markerem genetycznym jest przezierności fałdu karkowego -NT(grubość tkanki podskórnej
w okolicy karku płodu). Do dodatkowych markerów genetycznych należą: kość nosowa, przepływ krwi przez zastawkę trójdzielną oraz przepływ krwi w przewodzie żylnym u płodu. Dodatkowo ocenia się budowę anatomiczną płodu (głowę, ciągłość powłok brzucha, kręgosłup , wielkość i oś serca oraz obraz 4 jam serca, obecność żołądka, pęcherza moczowego, kończyny płodu) oraz jego wielkość mierząc długość od czubka głowy do końca tułowia. Bardzo ważne jest właściwe ustalenie wieku ciążowego w I trymestrze.
Czasami w przypadku zaburzeń miesiączkowania, chorób matki -owulacja może być w innym momencie trwania cyklu niż standardowy 14 dzień. W przypadku rozbieżności wieku płodu według ostatniej miesiączki
w stosunku do wieku płodu według USG, stwierdzonej na tym etapie ciąży, należy przyjąć za termin spodziewanego porodu datę wyliczoną przez aparat USG i posługiwać się nią do końca ciąży.
Właściwe datowanie ciąży pozwala na uniknięcie wielu sytuacji stresowych w późniejszym okresie trwania ciąży.
18 – 22 tydzień ciąży
Badanie ultrasonograficzne genetyczne wykonywane w II trymetrze ciąży to badanie anatomiczne płodu
wraz z oceną markerów genetyczne typowych dla II trymestru ciąży (szerokość fałdu karkowego, długość kości nosowej, profil twarzy, rozstaw gałek ocznych, powiększenie języka, wada serca, nieprawidłowy przebieg tętnicy podobojczykowej prawej -ARSA, poszerzenie miedniczek nerkowych u płodu-pielektazje, skrócenie kości długich, szerokość komór bocznych mózgu, hiperechogeniczne jelita, nieprawidłowości
stóp i dłoni). Ocenę budowy anatomicznej płodu oraz pomiary biometryczne wykonuje się w pewnych standardowych płaszczyznach zgodnie z wytycznymi PTG. Badanie zawiera również przesiewową ocenę serca płodu, która jest wystarczająca dla pacjentek z grupy niskiego ryzyka wystąpienia wady serca u płodu.
Badanie zawiera także ocenę indeksu płynu owodniowego, przepływu w tętnicy pępowinowej i tętnicach macicznych (w wybranych przypadkach), celem oceny wydolności łożyska. W przypadku pacjentek,
które nie wykonały badania prenatalnego w I trymestrze, lub wynik tego badania był w grupie średniego,
bądź wysokiego ryzyka -zalecanym okresem na wykonanie badanie w II trymestrze jest 16-19 tyg.c.
Wtedy w przypadku stwierdzenia podwyższonego ryzyka genetycznego można wykonać amniopunkcję
i zakończyć diagnostykę genetyczną płodu przed 23 tyg.c.
30 – 32 tydzień ciąży
Badanie ultrasonograficzne w III trymestrze ciąży, czyli ok 30 tyg. c. wykonujemy po to, by ocenić tempo wzrastania płodu i jego dobrostan, ilość płynu owodniowego oraz łożysko. Kompleksowa ocena budowy anatomicznej płodu na tym etapie ciąży jest już niemożliwa, dlatego badanie jest tylko uzupełnieniem wcześniej wykonanych badań. Oceniamy w nim struktury mózgoczaszki, serce, nerki, wątrobę i pęcherz moczowy. Te narządy jesteśmy w stanie zobaczyć, pod warunkiem korzystnego ułożenia się płodu
do badania. Badanie w tym okresie ciąży pozwala wyłonić grupę pacjentek o podwyższonym ryzyku wystąpienia hypotrfii płodu, czyli zahamowania lub ograniczonego wzrastania wewnątrzmacicznego. Niektóre wady strukturalne manifestują się dopiero w III trymestrze (niedrożność przewodu pokarmowego, zwężenia dróg moczowych, łagodniejsze postacie zwężenia łuku aorty czy zastawki aortalnej i płucnej). Czasami w tym okresie pojawiają się objawy związane z infekcją wrodzoną płodu, niewydolnością łożyska, czy chorobą matki (cukrzyca, nadciśnienie). Do objawów tych należą: zmiany czynnościowe w sercu (powiększenie i/lub przerost mięśnia sercowego, niedomykalność zastawek, płyn w worku osierdziowym), nieprawidłowa ilość płynu owodniowego, wodogłowie wewnętrzne, zwapnienia w wątrobie płodu,
czy mózgu oraz nieprawidłowe badanie dopplerowskie płodu.
Obrazowanie przestrzenne 3/4D-konieczne, czy nie?
Obrazowanie przestrzenne ułatwia ocenę głowy, profilu twarzy, ocenę serca, kręgosłupa, detaliczną ocenę kończyn. Jest badaniem precyzyjnym, ponieważ uzyskujemy przekroje w trzech płaszczyznach i szybszym, ponieważ nie musimy uzyskiwać tych płaszczyzn odrębnie, co niekiedy wiąże się z koniecznością zmiany pozycji pacjentki. Obrazowanie 3D to statyczna analiza przestrzenna badanej struktury w trzech płaszczyznach, z wykorzystaniem różnych typów renderowania, które pozwalają lepiej zobaczyć: powierzchnię, kości, albo struktury płynowe. Obrazowanie 4D to dynamiczna analiza przestrzenna badanej struktury, głównie wykorzystujemy go do oceny zachowań płodu, detalicznej oceny kończyn
oraz przestrzennej rejestracji pracy serca płodu. Obraz przestrzenny jest również bardziej zrozumiały
dla rodziców, co pozwala na budowanie szczególnej więzi z nienarodzonym dzieckiem.
